نظامي گنجوي | زندگينامه واثار
حكيم ابومحمد الياس بن يوسف بن زكي ابن مويد معروف به نظامي گنجوي را مي‌توان در شمار شاعران بزرگ فارسي همچون سعدي و فردوسي و يكي از استادان مسلم ادبيات فارسي دانست كه توانست سبك جديدي از سرودن شعر را ايجاد كند و آن را به كمال برساند. نظامي گنجوي در ايجاد تركيبات خاص و جديد در اشعار و آفرينش مفاهيم و مضامين جديد بسيار چيره دست و توان‌مند بود و به بهترين شكل ممكن از تركيبات عربي در اشعار خود استفاده مي‌كرد تا مهارتش به همگان نشان دهد، قصايد و غزليات او نشان مي‌دهند كه اين حكيم چه توانايي زيادي در داستان سرايي و ايجاد صحنه‌هاي بديع داشته است.
به گواهي تاريخ، نظامي گنجوي در قرن ششم هجري خورشيدي به دنيا آمده است. در آن قرن ايران در التهاب فراواني قرار داشت و حكومت‌هاي مختلفي در سراسر آن شكل گرفته بود. نظامي گنجوي در زمان حكونت آل مسافر، شروانشاهان و سلجوقيان مي‌زيسته است. دو حكومت شروانشاهي و آل مسافر را مي‌توان امارت‌هايي محلي دانست اما بالاخره با به قدرت رسيدن سلجوقيان، تمامي اين دودمان‌ها تضعيف و به حاشيه رانده شدند. به عنوان مثال حكومت شروانشاهي با پذيرش قدرت سلجوقيان خراج گذار آن‌ها شد تا بتواند به حيات خود ادامه دهد.
زندگينامه نظامي گنجوي
متاسفانه زندگينامه دقيق و مدوني از نظامي باقي نمانده است. كاتبان و مورخين درباره تاريخ تولد و فوت او نيز اتفاق نظري ندارند اما در آثار باقي مانده از خود او، گاهي اوقات به تبار يا سنش در هنگام نوشتن آن كتاب اشاره شده است. برخي اعتقاد دارند كه او در شهر گنجه در جمهوري آذربايجان كنوني متولد شده است اما عده ديگري مي‌گويند كه محل تولد او در عراق عجم يا ناحيه غربي فلات ايران قرار دارد. اما آن‌چه كه مورد پذيرش همه مورخان محسوب مي‌شود. سكونت طولاني‌مدت نظامي در شهر گنجه و فوت او در همان شهر است. درباره كودكي او گفته‌اند كه خيلي زود و نابه هنگام پدرش را از دست داد و يتيم شد اما تحت تكفل دايي مادرش، قرار گرفت و با حمايت مادي او توانست به تحصيل علم بپردازد. برخي معتقدند كه مادر نظامي گنجوي با اشراف كرد نسبت داشته زيرا نظامي در ديباچه ليلي و مجنون به چنين چيزي اشاره كرده است.
نظامي به سبب آگاهي زياد از دانش‌هاي زمان خود نظير نجوم، فلسفه، فقه، كلام و زبان عربي به عنوان حكيمي متبحر در قرن ششم شناخته مي‌شود. يكي ديگر از ويژگي‌هاي برجسته اين شاعر، عزلت نشيني و دوري از قدرت و درباريان بود. او را نمي‌توان در زمره شاعران درباري قرار داد. مورخان مي‌گويند كه نظامي تقريبا تمام عمر خود را در شهر گنجه سپري كرد و تنها يك بار به دعوت فرمانروا قزل ارسلان سلجوقي به 50 كيلومتري گنجه رفت و مورد احترام و تكريم اين فرمانروا قرار گرفت.
درباره همسر و فرزندان او سخن بسيار است اما همگان اطمينان دارند كه همسر او در زمان حيات شاعر فوت شده‌اند و نظامي پسري به نام محمد داشته است.
نظامي و خاقاني شاعران معاصر دوران خود بوده‌اند. هر چند هيچ گاه نتوانستند يك ديگر را ببينند اما در وصف كرامت و خصايل اخلاقي ارزشمند يك‌ديگر ابياتي را سروده اند.
نظامي گنجوي در اواخر سده ششم خورشيدي يا اوايل قرن هفتم درگذشت و در شهر گنجه به خاك سپرده شد. آرامگاه نظامي مقبره‌اي زيبا و ساده است. در دهه نود به دستور دولت جمهوري آذربايجان و در راستاي سياست‌هاي هويت طلبانه، تعدادي از اشعار فارسي نوشته شده در آرامگاه نظامي پاك شدند.
- شنبه ۲۰ آذر ۰۰ ۱۵:۲۳ ۸ بازديد
- ۰ نظر